System skróconego czasu pracy

Art. 145 „Kodeksu pracy” dopuszcza możliwość skrócenia norm czasu pracy tj. 8 godzinnej dobowej normy oraz przeciętnej 40-godzinnej normy tygodniowej. Do przesłanek stosowania skróconego systemu czasu pracy zaliczamy: szczególnie uciążliwe lub szczególnie szkodliwe dla zdrowia warunki pracy oraz prace monotonne czy też prace wykonywane w ustalonym z góry tempie. Ustalają, czy warunki określonej pracy są szczególne uciążliwe, należy zwrócić uwagę, czy ujemnie oddziałują one na stan psychofizyczny człowieka, czy praca ta wymaga szczególnej koncentracji, wykonywania żmudnych i męczących czynności. Natomiast podczas ustalania szczególnej szkodliwości danej pracy należy zwrócić uwagę, czy występują czynniki szkodliwe dla zdrowia pracownika. W tym przypadku pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Z kolei do prac monotonnych zalicza się prace jednostajne, które polegają na wykonywaniu tych samych czynności. Wywołują one stan znużenia i zmęczenia. Natomiast praca wykonywana w ustalonym z góry tempie, to praca, na której rytm człowiek nie ma wpływu (np. praca przy taśmie produkcyjnej sterowanej komputerowo) .
Skrócenie czasu pracy w takich przypadkach może polegać na obniżeniu normy czasu pracy dobowej lub tygodniowej, albo na wprowadzeniu odpowiednich przerw w pracy, które wliczane są do czasu pracy. Przepis ten nie reguluje jednak długości okresu rozliczeniowego, w ramach którego może być stosowany omawiany system czasu pracy, co oznacza zgodnie z art. 129 „Kodeksu pracy”, iż okres rozliczeniowy nie może przekraczać 4 miesięcy .
W wyżej wymienionym podrozdziale można zauważyć, iż „Kodeks pracy” przewiduje wachlarz systemów czasu pracy. Ważną kwestią w zarządzaniu czasem pracy jest dokonanie optymalnego wyboru określonego systemu. Przed dokonaniem takiego wyboru należy się zastanowić nad rodzajem i charakterem wykonywanej pracy. Przy czym należy również pamiętać, iż w przypadku, gdy czas pracy konkretnej grupy zawodowej regulują przepisy szczególne, wyżej wymienione systemy czasu pracy można zastosować tylko wówczas, jeśli  szczególne przepisy to dopuszczają. Dlatego też w celu efektywnego zarządzania czasem pracy pracowników warto dokładnie zapoznać się z dopuszczalnymi systemami czasu pracy. Podsumowując należy podkreślić również, że system czasu pracy powinien być określony w regulaminie pracy, układzie zbiorowym lub obwieszczeniu jeżeli pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników. W przypadku braku uregulowań w aktach wewnątrzzakładowych czy też w umowach o pracę w zakładzie pracy obowiązuje podstawowy system czasu pracy.

Autor: Malwina Grützmacher